Tuesday, February 10, 2009

ဦးေအးေမာင္၊ဗုဒၶနဲ. ဗုဒၶဝါဒ၊အခန္း(၂) ၊ ပါဠိ ပိဋကတ္စစ္တမ္း

အခန္း(၂)
ပါဠိပိဋကတ္စစ္တမ္း

ၿမန္မာႏုိင္ငံ ရွိပါဠိပိဋကတ္သည္ သီဟိုဠ္က်ြန္းမွ ရရွိခဲ.ေသာ ပိဋကတ္ၿဖစ္၏။ သီဟိုလ္သားတို.၏ မဟာဝင္က်မ္းအလိုအားၿဖင္. ဗုဒၶသာသနာသည္ ဘီစီသံုးရာစု (ဝါ) ခရစ္ေတာ္မေပၚမွီ တတိယရာစုေလာက္က အိႏၵိယၿပည္ေၿမာက္ပိုင္းမွ သီဟုိဠ္က်ြန္းသို. ေရာက္ရွိလာ၏။ သီဟိုဠ္ ရဟန္းတို.သည္ လက္ဦးပထမ၌ ပိဋကတ္ကို ႏႈတ္ၿဖင္.ေဆာင္ၾက၍ ဘီစီပထမရာစု ကုန္ခါနီးေလာက္၌ ေပထက္အကၡရာ တင္ၾက၏။ သို.ၿဖင္. သီဟုိဠ္က်ြန္းသည္ အိႏိၵယၿပည္မွ အပ ပထမဦးစြာ ဗုဒၶဝါဒ အေၿခစိုက္မိေသာ ႏိုင္ငံၿဖစ္၍ ပိဋကတ္စာေပသည္ သီဟိုဠ္က်ြန္းမွ အၿခားအာရွေတာင္ပိုင္းႏုိင္ငံမ်ားသို. ပ်ံ.ႏွံ.သြားခဲ.ဟန္ရွိ၏။

သီဟိုဠ္သားတို.သည္ ပိဋကတ္သံုးပံု၏ အဖြင္.ၿဖစ္ေသာ အဌကထာ က်မ္းမ်ားကို ေရးသားခဲ.ၾက၏။ အခ်ိဳ.ေသာ ပိဋကတ္က်မ္းမ်ားသည္ လည္း သီဟိုဠ္က်ြန္း၌ စတင္ေပၚေပါက္ေသာ က်မ္းမ်ားၿဖစ္ေကာင္းၿဖစ္ေပမည္။ သို.ရာတြင္ ထိုက်မ္းမ်ားမွာ အနည္းငယ္သာၿဖစ္၍ ဗုဒၶဝါဒအတြက္ အေရးၾကီးေသာ က်မ္းမ်ားလည္း မဟုတ္ေခ်။ ထိုက်မ္းမ်ားမွအပ အၿခားပိဋကတ္ စာေပ၌ ဟိမဝႏၱာ၊ ဂဂၤါ၊ ယမုံနာ စေသာ အိႏိၵယေတာင္မ်ား၊ ၿမစ္မ်ားကို ေဖာ္ၿပထား၏။ သီဟိုဠ္က်ြန္း၏ ပထဝီအမည္မ်ားကို လံုးဝမေတြ.ရေခ်။ ပိဋကတ္စာေပသည္ ဘီစီ ၆ ရာစုေခတ္ အိႏၵိယၿပည္ေၿမာက္ပိုင္း၏ အေၿခအေနကို ေဖာ္ၿပ၍ ေရွးသီဟိုဠ္သားတို.၏ အေၾကာင္းကို အလ်ွင္းမေဖာ္ၿပေခ်။ ဘီစီသံုးရာစုအတြင္းက အိႏၵိယၿပည္ဆန္ခ်ီႏွင္. ဘာရပ္ေဒသ၌ ထူပါရုံေစတီေတာ္ၾကီးမ်ား၏ မုခ္ဦးႏွင္. နံရံမ်ားတြင္ ‘ဓမၼကထိက’ ေပဋကိန’ (ပိဋကတ္အာဂံုေဆာင္သူ ) ‘ သုတၱႏၱ ကိနီ’ (သုတၱန္မ်ားကို အာဂံုေဆာင္ေသာ မိန္းမ) စသည္ၿဖင္. ရဟန္းေယာက်္ား၊ မိန္းမမ်ားအား ေပးထားေသာ ဘြဲ.အမည္မ်ားကို ေဖာ္ၿပထား၏။ ပိဋကတ္၌ပါရွိေသာ ဝတၳဳမ်ားႏွင္. ၅၅၀ ဇာတ္ဝတၱဳမ်ားကို လည္း ေစတီနံရံ မ်ား၌ ရုပ္လံုးကေလးမ်ား ၿဖင္.ထုထြင္းၿခယ္လွယ္ ထား၏။

သို.ၿဖစ္၍ ပိဋကတ္စာေပ သည္ အိႏၵိယၿပည္၌ စတင္ေပါက္ဖြားခဲ.ေၾကာင္း ထင္၇ွား၏။ သီဟိုဠ္သားတို.သည္ ထိုပိဋကတ္ကို ၿပင္ဆင္ေၿပာင္းလဲၿခင္းမၿပဳဘဲ နဂိုအိႏၵိယမူအတိုငး ထားရွိခဲ.သည္ဟု ယူဆရေပမည္။ ထိုပိဋကတ္သည္ မူလက အေသာကမင္းလက္ထက္၌ တတိယသဂၤါယနာတင္ ေသာ ဝိဘဇၨဝါဒီရဟန္းတို. ႏႈတ္ၿဖင္.ေဆာင္ခဲ.ၾကေသာ ေထရဝါဒပိဋကတ္ၿဖစ္၏။ ေထရဝါဒဂုိဏ္းသည္ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္ၿပီး ေနာက္ေပၚေပါက္ခဲ.ေသာ ေရွးဗုဒၶဂုိဏ္းၾကီး ၁၈ ဂိုဏ္း၌တစ္ခုၿဖစ္၍ ေထရဝါဒပိဋကတ္သည္ အၿခားဂိုဏ္းမ်ား၏ ပိဋကတ္မ်ားႏွင္. မည္သို.ၿခားနား ကြဲလဲြပါသနည္းဟု စူးစမ္းရန္လိုေပသည္။

ဤတြင္ ထိုေရွးအခါက အထူးထင္ရွားေသာ သဗၺတၱိဝါဒဂိုဏ္း၏ ပိဋကတ္ကို စဥ္းစားရာ၏။ သဗၺတၱိဝါဒဂိုဏ္း၏ ပိဋကတ္ကို သကၠတဘာသာၿဖင္. ေရးသားထား၍ အခ်ိဳ.ေသာက်မ္းစာမ်ားကို အာရွတိုက္အလယ္ပိုင္း အေရွ.တာကစၥတန္ၿပည္ႏွင္. နီေပါၿပည္၌ ေတြ.ရွိခဲ.ၾက၏။ ထိုက်မ္းစာမ်ားသည္ ဆိုင္ရာပါဠိ ပိဋကတ္က်မ္းစာမ်ားႏွင္.အေတာ္မ်ားမ်ား တူညီၾက၏။ ဥပမာ သကၠတဝိနည္းပိဋကတ္၌ ေဖာ္ၿပထားေသာ ဝိနည္းသိကၡာပုဒ္္မ်ားသည္ ပါဠိဝိနည္းပိဋကတ္မွ သိကၡာပုဒ္မ်ားႏွင္. ဘာမ်ွမၿခားနားေခ်။ သိကၡာပုဒ္မ်ားပညတ္ရၿခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ေဖာ္ၿပရာ၌သာ ပိဋကတ္တစ္ခုႏွင္. တစ္ခု ကြဲလြဲ၏။

အခိ်ဳ.ေသာ သကၠတပိဋကတ္က်မ္းမ်ားကို တရုတ္၊ တိဗက္ ၊ ဂ်ပန္စေသာ ဘာသာမ်ားသို. ၿပန္ဆိုထား၏။ ထုိေၿမာက္အာရွသားတို.၏ ဗုဒၶဝါဒသည္ မဟာယာနဝါဒ ၿဖစ္၏။ မဟာယနဝါဒီတို.သည္ မူလဗုဒၶဝါဒကို ခ်ဲ.ထြင္စဥ္းစား ဥာဏ္ကစားလ်က္ဝါဒသစ္ မ်ား ဖန္တီးခဲ.ၾကေစကာမူ အိႏိၵယၿပည္မွ ရရွိေသာ မူလက်မ္းရင္းမ်ားကို ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲၿခင္း မၿပဳခဲ.ၾကေခ်။ တရုတ္ပိဋကတ္တြင္ ပါဠိပိဋကတ္မွာကဲ. သို. ဓမၼပဒ၊ ဥဒါန၊ ေထရဂါထာ၊ ဝိမာနဝတၳဳ စေသာက်မ္းမ်ား ပါဝင္၏။ သူတို.၏ မဟာဝတၱဳက်မ္းသည္ နိဒါနကထာႏွင္. မဟာဝဂ္ပါဠိေတာ္ကဲ.သို. သိဒၶတၳ မင္းသားဘုရားၿဖစ္လာ ပံုကုိအက်ယ္ၿပထား၏။ သူတို.၏ ဒီဗ်ာဝဒါန က်မ္း၌ မဟာပရိနိဗၺာန သုတ္ပါရွိ၍ ထုိသုတ္မွာ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ ပါဠိေတာ္ႏွင္. ကဲြလြဲၿခင္းမရွိေခ်။ ထိ္ုသုတ္၌ ဗုဒၶဝါဒ၏ အေၿခခံမူလၿဖစ္ေသာ ေဗာဓိပကိၡယ တရား၃၇ ပါးကိုေဖာ္ၿပထား၏။

ထိုတူညီေသာ တရားေဒသနာမ်ားကို ပိဋကတ္ႏွစ္ခု၌ စီစဥ္ခြဲၿခား ထားပံုမွာလည္း တစ္ပံုစံတည္းၿဖစ္၏။ သို.ၿဖစ္၍ ထိုေဒသနာမ်ားသည္ ဗုဒၶသံဃာဂိုဏ္းမကြဲမီ ေရွးမေဝသဏီကတည္းက ရွိၿပီးၿဖစ္ရေပမည္။ မတူညီေသာ ေဒသနာမ်ားလည္းရွိ၏။ မ်ားၿပားလွေသာ တရားေဒသနာမ်ားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တစ္သီးတစ္ၿခားစီ ႏႈတ္ၿဖင္.ေဆာင္ခဲ.ရာမွ ၿဖစ္ေပၚလာေသာ ပိဋကတ္ႏွစ္ခုသည္ အခ်ိဳ.အေနရာမ်ား၌ ကဲြလြဲၾကမည္မွာ ဓမၼတာၿဖစ္၏။ ကဲြလြဲေသာ အခ်က္မ်ားအားလံုး ဘုရားေဟာစကားၿဖစ္သည္ ဟူ၍ကား မဆိုႏုိင္ေခ်။ သို.ၿဖစ္၍ ပိဋကတ္ႏွစ္ခုတြင္ မည္သည္.ပိဋကတ္ က ေရွးဦးစြာေပၚေပါက္လာ၍ ဗုဒၶဝါဒႏွင္. ပိုမိုနီးစပ္ပါသနည္း ဟုစူးစမ္းရန္လိုအပ္၏။

ပိဋကတ္ႏွစ္ခုလံုးကို ေလ.လာဖူးေသာ ဥေရာပညာရွင္တို.၏ အဆိုအားၿဖင္.ပိဋကတ္ႏွစ္ခုမွာ စီကံုးဖြဲ.ႏြဲ.မႈ မတူၾကေခ်။ ပါဠိပိဋကတ္သည္ အကၡရာမတင္မီ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာက ေပၚေပါက္ခဲ.ၿပီးၿဖစ္ဟန္ရွိ၏။ ပါဠိေတာ္မ်ားက္ို စာၿဖင္.ေရးမွတ္ေသာအခါ စီကံုးဖြဲ.ႏြဲ.ေသာ နည္းဟန္ကို မေၿပာင္းလဲဘဲ ႏႈတ္ငံုေဆာင္ထားသည္.အတိုင္း ေရးမွတ္ထားေသာေၾကာင္. အေရးအသားေခ်ာမြတ္ၿခင္းမရွိေခ်။ သကၠတပိဋကတ္ မွာမူပါဠိပိဋကတ္ထက္ အရးအသားညက္ေညာေၿပၿပစ္၏။ သို.ၿဖစ္၍ ထိုပိဋကတ္သည္ အာရွတိုက္အလယ္ပိုင္း၌ စာေရးသားၿခင္းအတတ္ ေပၚၿပီးမွ စာေပအၿဖစ္သို. ကူးေၿပာင္းလာဟန္ရွိ၏။

သမိုင္းသုေတသနၿပဳမႈ မရွိေသးေသာေခတ္က စာေပက်မ္းဂန္တစ္ခုသည္ ေရွးကထင္ရွားေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအေၾကာင္းကို ေဖာ္ၿပရာ၌ ထိုပုဂၢိဳလ္၏ေခတ္ႏွင္. က်မ္းဂန္တစ္ခုသည္ ေရွးကထင္ရွားေသာ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးအေၾကာင္းကို ေဖာ္ၿပရာ၌ ထိုပုဂၢိဳလ္၏ ေခတ္ႏွင္. က်မ္းၿပဳဆရာ၏ ေခတ္အခ်ိန္ကာလ ကြာၿခားေလ၊ ဒ႑ာရီပံုၿပင္ဆန္ဆန္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ပိုမိုေတြ.ရေလ ၿဖစ္၏။ ၿမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဘၾကီးေတာ္လက္ထက္က ေရးသားထားေသာ မွန္နန္းရာဇဝင္ ထဲမွ ၿပဴေစာထီး၊ ဒြတၱေပါင္စေသာ ေရွးပုဂံေခတ္မတိုင္မီက မင္းမ်ားအေၾကာင္း ေရးသားခ်က္မ်ား၌ အထက္ပါစကား ထင္ရွား၏။ သကၠတပိဋကတ္၌ ပါရွိေသာ ဗုဒၶဝင္မွာ အံ.ဖြယ္သရဲမ်ားၿဖင္. ေဖာင္းပြ၍ ဗုဒၶမွာ လူသားစင္စစ္ မဟုတ္ေတာ.ဘဲ ထာဝရဘုရား၊ သို.မဟုတ္ စၾကဝဠာ မဟာၿဗဟၼာၾကီးလိုလို ၿဖစ္ေနသည္ကို ေတြ.ရ၏။ ပါဠိပိဋကတ္၌မူ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ အတုမ၇ွိ သူေတာ္ၿမတ္အၿဖစ္ၿဖင္.သာ ေဖာ္ၿပထား၏။

ေထရဝါဒီတို.၏ ဗုဒၶအေၾကာင္း အံ.ဖြယ္သရဲမ်ားကို အမ်ားအားၿဖင္. ေနာက္မွေပၚေပါက္ေသာ အဌကထာမ်ား၌ ေတြ.ရ၏။ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္က မိမိသည္ တန္ခိုးၿပာဋိဟာၿပမႈကို စက္ဆုပ္ေၾကာင္း မိန္.ၾကားခဲ.၏။ (ဤအေၾကာင္းကို ‘ဗုဒၶကိုးကြယ္မႈ’ အခန္း၌ အက်ယ္ၿပဆိုပါအံ.။) ေဒဝါတိေဒဝါ (နတ္တကာတို.၏ နတ္မင္း ) ဆိုေသာ ဗုဒၶ၏ ဘြဲ.ကို ဘီစီ ၉၀-၈၀ ေလာက္က ေရးသားေသာ မိလိႏၵပဥွာက်မ္း၌ ပထမအၾကီမ္ေတြ.ရ၏။ ပါဠိပိဋကတ္၌ ထိုစကားကို မေတြ.ရေခ်။

ထို.ေၾကာင္. အေနာက္ႏုိင္ငံ ပညာရွင္တို.သည္ ပါဠိပိဋကတ္မွာ ဗုဒၶဝါဒသမိုင္း၌ ပထမဦးစြာ ေပၚေပါက္လာေသာ စာေပၿဖစ္ေၾကာင္း တညီတညြတ္ အသိအမွတ္ၿပဳၾက၏။ ေထရဝါဒက မူလဗုဒၶဝါးႏွင္. မဟာယာနထက္ ပိုမိုနီးစပ္သည္ဟု ယံုၾကည္၍ ပါဠိပိဋကတ္ကို ဦးစားေပးေလ.လာၾက၏။

ဗုဒၶလက္ထက္က အိႏၵိယၿပည္၌ စာေရးၿခင္းအတတ္ ေပၚေပါက္ေနၿပီၿဖစ္ေၾကာင္း ပိဋကတ္ အေထာက္အထားရွိ၏။ သို.ရာတြင္ စာေရးရန္ ပစၥည္းကိရိယာ စံုစံုလင္လင္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိေသးေသာေၾကာင္. ရွည္လ်ားေသာ စာမ်ားကို မေရးသားၾကေခ်။ ထို.အၿပင္ထိုေခတ္က အိႏိိၵယသားတို.သည္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား ၏ ႏႈတ္စကားကို စာစကားထက္ ပို၍သာလြန္ၿမတ္ႏုိး တန္ဖိုးထားတတ္ၾက၏။ တရားေဒသနာမ်ားကို ႏႈတ္တက္က်က္မွတ္ၿပီးလ်င္ သားစဥ္ေၿမးဆက္ ႏႈတ္ၿဖင္.သာ ေဆာင္ၾက၏။ သို.ၿဖင္. အခ်ိဳ.ေသာ ဘာသာေရးဂိုဏ္းမ်ား၏ ေဟာေၿပာခ်က္မ်ားသည္ ပါဠိပိဋကတ္ေပၚေပါက္ၿပီးေနာက္ ကာလအတန္ၾကာသည္.တုိင္ေအာင္ စာေပအၿဖစ္သို. မေရာက္ရွိေသးေခ်။ ဂ်ိန္းဘာသာဝင္တို.၏ ပိဋကတ္သည္ ေအဒီငါးရာစုေလာက္က်မွ စာေပအၿဖစ္သို. ေရာက္ရွိလာေၾကာင္းသိရ၏။

ႏႈတ္စကားက စာစကားထက္ အခ်ိဳ.ေနရာ၌ ပိုမို ထိေရာက္ေၾကာင္း ယံုမွားဖြယ္မရွိေခ်။ တရားေဟာရာ၌ စာဖတ္၍ေၿပာၿခင္းထက္ စာမဖတ္ဘဲေၿပာၿခင္းက လူပရိသတ္၏ စိတ္ကို ပိုမိုဆြဲေဆာင္ႏုိင္ေၾကာင္းထင္ရွား၏။ သို.ရာတြင္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး၏ စကားမ်ားကို နဂုိမူမပ်က္ေစဘဲ သန္.ရွင္းစင္ၾကယ္စြာ ကာလတာရွည္ တည္ၿမဲေစလိုပါက စာၿဖင္. မွတ္သားထားရန္လို၏။ ဆရာစဥ္ဆက္ႏႈတ္ငံုေဆာင္ထားရံုမ်ွၿဖင္. စိတ္ခ်ရမည္ မဟုတ္ေခ်။

ထို.ေၾကာင္. အစပထမက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏႈတ္ၿဖင္.ေဆာင္ခဲ.ေသာ ပါဠိပိဋကတ္သည္ မည္မ်ွသန္.ရွင္းစင္ၾကယ္၍ မူလဗုဒၶဓမၼကို မည္မ်ွကိုယ္စားၿပဳပါသနည္းဟု စဥ္းစားရန္ရွိ၏။

အခ်ိဳ.ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ားသည္ ဗုဒၶကိုယ္တိုင္ေဟာေသာ ေဒသနာမ်ားမဟုတ္ေၾကာင္း ပိဋကတ္စာေပ၌ အထင္အရွားၿပဆိုထား၏။ အဘိဓမၼာပိဋကတ္မွ ကထာဝတၳဳသည္ အရွင္ေမာဂၢလိပုတၱတိႆ၏ လက္ရာၿဖစ္၏။ ဝိနည္းပိဋကတ္မွ ပရိဝါက်မ္းမွာ ဒီပမည္ေသာ မေထရ္တစ္ပါး ေရးသားေၾကာင္း က်မ္းနိဂံုးတြင္ ေဖာ္ၿပထား၏။

မဇၩိမနိကာယ္ႏွင္. ဒီဃနိကာယ္မွ သုတ္ေပါင္း ၂၆ ခုမွာ ရွင္သာရိပုတၱရာ၊ ရွင္အာနႏၵာ၊ ရွင္ကစၥည္း စေသာ တပည္.သာဝကၾကီးမ်ား ေဟာၾကားသည္. သုတ္မ်ားၿဖစ္၏။

အခ်ိဳ.ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ားမွာမူ သဂၤါယနာတင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ထည္းသြင္းထားေသာ စကားမ်ားၿဖစ္သည္ဟု အဌကထာ ဆရာမ်ားက ဆိုၾက၏။ အခ်ိဳ.ေထရီဂါထာ မ်ားသည္ သဂၤါယနာတင္ မေထရ္တို.၏ ဂါထာမ်ားၿဖစ္ေၾကာင္း ပရမတၱဒီပနီ၌ အဌကထာဆရာ ရွင္ဓမၼပါလက ေဖာ္ၿပထား၏။ သုတၱနိပါတ္ မဟာဝဂ္ ပဓာနသုတ္၌ လာေသာ ေနာက္ဆံုးဂါထာသည္ အခ်ိဳ.ဆရာတို. အလိုအားၿဖင္. သဂၤါယနာတင္ ရဟန္းတို.၏ လက္ရာၿဖစ္၏။

တပည္.သာဝကတို.၏ ေဒသနာမ်ားသည္ အမ်ားအားၿဖင္. ဘုရားရွင္အၿမြက္မ်ွေဟာၾကားေသာ တရားကို အက်ယ္႕ရွင္းၿပေသာ ေဒသနာမ်ားၿဖစ္ေသာေၾကာင္. ပိဋကတ္ထဲ၌ ထည္.သြင္းထားၿခင္းၿဖစ္၏။ အမွန္ဆိုေသာ္ အခိ်ဳ.သာဝကၾကီးမ်ား၏ တရားေဒသနာမ်ားသည္ မိမိ၏အာေဘာ္ႏွင္. ကိုက္ညီသည္ဟု ဘုရားရွင္က မိန္.ၾကားေၾကာင္း ပိဋကတ္၌ ၿပဆိုထား၏။ မည္သို.ပင္ၿဖစ္ေစ ဗုဒၶဝါဒကို ေစ.ငုေသခ်ာစြာ ေလ.လာလိုေသာ သူတို.အဖို. ဗုဒၶ၏စကားႏွင္. တပည္.သာဝကမ်ား၏ စကားကို ခြဲၿခား၍ သိရွိမွတ္သားရန္ အေရးၾကီး၏။

ဘုရားရွင္လက္ထက္က ဗုဒၶေဒသနာမ်ားကို အထူးဂရုၿပဳ၍ က်က္မွတ္ၾကၿခင္းရွိဟန္မတူေခ်။ ‘ဘာဏက’ (ေဒသနာမ်ားကို ရြတ္ဆိုက်က္မွတ္ေသာသူ) ဆိုေသာစကားသည္ အဌကထာမ်ား၌သာလ်င္ ေတြ.ရ၏။ သင္အံက်က္မွတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အခိ်ဳ. ရွိမည္ၿဖစ္ေသာ္လည္း ဘုရားရွင္၏အလိုအားၿဖင္. တရားေတာ္ကို က်က္မွတ္မႈထက္ က်င္.ၾကံအားထုတ္မႈက ပိုမိုအေရးၾကီးေသာေၾကာင္. အၿမဲတေစ ဂရုတစိုက္ က်က္မွတ္ေသာ ရဟန္းဦးေရသည္ ယခုေခတ္မွာကဲ.သို. မ်ားလွမည္ မဟုတ္ေခ်။

တပည္.ရဟန္းမ်ားသည္ ဗုဒၶဝါဒကို လြပ္လပ္စြာ ေဟာေၿပာၾက၏ ။ တစ္ခါတစ္ရံမွသာ ဘဂဝါ သို.မဟုတ္ သတၳာ (ဘုရားရွင္ ကိုဆိုလိုသည္) က ဤသို.မိန္.ဆိုသည္ဟု ဗုဒၶ၏စကားကုိ ကိုးကား၍ေၿပာေလ.ရွိၾက၏။ ထုိ.ေနာက္ ဗုဒၶသည္ သက္ေတာ္ၾကီးရင္.လာ၍ တပည္.သာဝကၾကီမ်ား ပရိနိဗၺာန္ၿပဳေတာ္မူကုန္ေသာ အခါ ေဒသနာမ်ားကို မူတစ္မူတည္းထားကာ ပံုေသ သတ္မွတ္စၿပဳလာၾက၏။

အစပထမ၌ ေဒသနာမ်ားသည္ သုတ္အၿဖစ္ သို.မေရာက္ေသးဘဲ အက်ဥ္းခ်ဳပ္(ဥေဒၵသ) အၿဖစ္ၿဖင္.သာ တည္ရွိၾက၏။ ဥေဒၵသမ်ားကို ပိဋကတ္စာေပ အခိ်ဳ.ေနရာမ်ား၌ ေတြ.ရေသး၏။ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူၿပီးသည္. ေနာက္ကာလ၌ကား ဗုဒၶဓမၼႏွင္. စပ္လ်ဥ္း၍ သံဃာဂိုဏ္းကြဲမည္. အရိပ္နိမိတ္ မ်ား ထြက္ေပၚလာေသာေၾကာင္. ဗုဒၶေဒသနာမ်ားကုိ အက်ဥ္းမခ်ံဳးပဲ ဘုရားေဟာေတာ္မူသည္. အတိုင္း ပံုေသအတည္ၿပဳထားရန္ မေထရ္ၾကီးမ်ား စုေပါင္းၾကိဳးစားၾက၏။

ပိဋကတ္စာေပ၌ ‘သာဝတိၳ နိဒါနံ’ စသည္ၿဖင္. ၿမိဳ.အမည္ႏွင္. အစခ်ည္ေသာ သုတ္မ်ားပါရွိရာ ေဖာ္ၿပေသာၿမိဳ.သည္ ဆိုင္ရာသုတ္ကို စတင္အတည္ၿပဳေသာ ရဟန္းသံဃာတို.၏ ဗဟိုဌာန ၿဖစ္တန္ရာ၏။ ထိ္ုဗဟိုဌာနမ်ားမွာ သာဝတၱိ၊ ကပိလဝတ္၊ ဗာရာဏသီ၊ သာေကတ၊ ပါဋလိပုတ္ႏွင္. ရာဇၿဂဳိလ္ဟူ၍ ဌာန ၃၆ခုရွိ၍ သာဝတၳိၿမိဳ.၌ သုတ္အမ်ားဆံုး အတည္ၿပဳၾက၏။

အဌကထာမ်ား၌ ဒီဃဘာဏက, သံယုတၱဘာဏကစေသာ စကားမ်ားကို ေတြ.ရ၏။ နိကာယ္တစ္ရပ္ကို က်ြမ္းက်င္ႏွံ.စပ္ေသာ ဘာဏကအခ်င္းခ်င္း စုေပါင္း၍ အာဂံုေဆာင္ၾက၏။ နိကာယ္ဘာဏကမ်ားသည္ သီးၿခားအဖြဲ.မ်ားၿဖစ္၍ တစ္ခုႏွင္.တစ္ခု အဆက္အသြယ္မရွိေခ်။ ထို.ေၾကာင္. အခ်ိဳ.သုတ္မ်ားကို နိကာယ္ႏွစ္ခု၊သံုးခု၌ ထပ္တလဲလဲ ေတြ.ရၿခင္းၿဖစ္၏။

ေဒသနာေတာ္မ်ားကို ပံုေသသတ္မွတ္ေသာ လုပ္ငန္းသည္ ဘီစီသံုးရာစုေခတ္၌ အာေသာကမင္း လက္ထက္မတိုင္မီက ၿပီးဆံုးဟန္ရွိ၏။ ထိုေခတ္က ဘာရပ္ႏွင္. ဆန္ခ်ီအရပ္ရွိ ထူပါရုံေစတီမ်ား၌ ’ပဥၥေနကာယိက’ (နိကာယ္ငါးရပ္ အာဂံုေဆာင္ေသာသူ) ဆိုေသာစကား ေရးထိုးထား၏။ သို.ရာတြင္ ေဒသနာအားလံုးကို တစ္ခ်ိန္တည္း၌ပံုေသသတ္မွတ္ၿခင္း ၿပီးဆံုးသည္မဟုတ္ေခ်။ ပါဠိပိဋကတ္၏ မည္သည္.အစိတ္အပုိင္းက မည္သည္.အခ်ိန္ကာလ၌ ပံုေသၿဖစ္လာသည္ဟု အတိအက် မသိရေသာ္လည္း တစ္ပိုင္းႏွင္.တစ္ပိုင္း ပံုေသာၿဖစ္လာေသာ အခ်ိန္ကြာၿခား၏။ ပါဠိပညာရွင္ ေဒါက္တာရုိင္း(စ) ေဒးဗစ္၏ ယူဆခ်က္အရ ပါဠိေတာ္မ်ား ပုံေသမူတစ္မူတည္း ၿဖစ္လာေသာ ေရွ.ေနာက္အစီအစဥ္မွာ အၾကမ္းဖ်င္းအားၿဖင္. ေအာင္ပါအတိုင္းၿဖစ္၏။( Dr. Rhys Davids: Buddhist India, pp.84)\

၁။ ပိဋကတ္စာေပ အားလံုးလိုလို၌ အၾကိမ္ၾကိမ္ေတြ.ရ၍ ထပ္တူထပ္မ်ွၿဖစ္ေသာ စကားေၿပ၊သို.မဟုတ္ ဂါထာမ်ားၿဖင္. ဗုဒၶဝါဒကို ရုိးရိုးရွင္းရွင္း ေဖာ္ၿပထားေသာ စကားမ်ား။
၂။ ပိဋကတ္ႏွစ္က်မ္း၊ သို.မဟုတ္ သံုးက်မ္း၌ ထပ္တူထပ္မ်ွ စကားမ်ားၿဖင္.ၿပဆိုထားေသာ အေၾကာင္းမ်ား။
၃။ ဒီဃနိကာယ္မွ သီလကၡႏၶ၊ သုတၱနိပါတ္မွ ပါရာယနဝဂ္ႏွင္. အဌကဝဂ္, ဝိနည္းပိဋကတ္မွ ပါတိေမာက
္၄။ ဒီဃနိကာယ္၊ မဇၩိမနိကာယ္၊ အဂုၤတၱရနိကာယ္ႏွင္. သံယုတၱနိကာယ္။
၅။ သုတၱနိပါတ္၊ ေထရႏွင္.ေထရီဂါထာ၊ ဥဒါန၊ ခုဒၵကပါဌ။
၆။ သုတၱဝိဘဂၤႏွင္. ခႏၶက။
၇။ ဇာတကႏွင္. ဓမၼပဒ။
၈။ နိေဒၵသ၊ ဣတိဝုတၱကႏွင္. ပဋိသမိၻဒါ။
၉။ ေပတဝတၳဳ , ဝိမာနဝတၳဳ ၊ အပဒါန၊ စရိယပိဋကႏွင္. ဗုဒၶဝံသ။၁၀။ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ား၊ ယင္းတို.တြင္ ကထာဝတၳဳမွာ ေနာက္ဆံုးက်မ္းၿဖစ္၍ ေရွးအက်ဆံုးက်မ္းမွာ ပုဂၢလပညတၱိ ၿဖစ္တန္ရာ၏။

အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားသည္ ပိဋကတ္သမိုင္း၌ ေနာက္ဆံုးေပၚေပါက္လာေသာ က်မ္းမ်ားၿဖစ္ေၾကာင္းယူဆရန္ အေထာက္အထားမ်ားရွိ၏။ ပထမႏွစ္ၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ားတြင္ အဘိဓမၼာပါဝင္သည္ ဟု ဝိနည္းစူဠဝါႏွင္. မဟာဝင္၊ ဒီပဝင္က်မ္းမ်ား၌ ၿပဆိုမထားေခ်။ ဒီဃနိကာယ္ အဌကထာ၌ပါရွိေသာ ပထမသဂၤါယနာအေၾကာင္း၌ ဝိနည္းပိဋကတ္ႏွင္. ပထမနိကာယ္ေလးရပ္ကို အာဂံုေဆာင္၍ ထိန္းသိမ္းရန္ ရွင္ဥပါလိ၊ ရွင္အာနႏၵာႏွင္. ရွင္ကႆပ၊ ရွင္အႏုရုဒၶါ၊ ရွင္သာရိပုတၱရာတို.၏ တပည္.မ်ားအား တာဝန္ေပးအပ္ၾကသည္ဆို၏။အဘိိဓမၼာပိဋကတ္ႏွင္.စပ္လ်ဥ္း၍ တစ္စံုတစ္ရာ ေဖာ္ၿပထားၿခင္း မရွိေခ်။ အဌသာဠိနီ, မဟာေဗာဓိဝံသ စေသာ အဌကထာမ်ားႏွင္. ေရွးအိႏိၵယ ေက်ာက္စာမ်ား၌ နိကာယ္ဘာဏကမ်ားကို ရည္ညြန္းခ်က္မ်ားပါရွိေသာ္လည္း အဘိဓမၼာဘာဏက ဆိုေသာစကား လံုးဝမပါရွိေခ်။

အခ်ိဳ.ေသာ ပါဠိေတာ္တို.၌ အဘိဓမၼာဟုူေသာ ပုဒ္ကုိ ေတြ.ရ၏။ သို.ရာတြင္ သုတၱႏၱပိဋကတ္၌လာေသာ ထို’ အဘိဓမၼာ’ သည္ လက္ရွိအဘိဓမၼာ ခုႏွစ္က်မ္းကို မရည္ညြန္းဘဲ သုတၱန္ေဒသနာမ်ားမွ နက္နဲေသာတရားကို ဆိုလိုဟန္ရွိ၏။ ဗုဒၶေဒသနာ မ်ားကို သုတၱ၊ ေဂယ်၊ ဂါထာ၊ ဇာတက စသည္ၿဖင္. အဂၤုတၱရနိကာယ္၌ ကိုးမ်ိဳးခြဲၿခားထားရာ ဥပမာ ဇာတကသည္ လက္ရွိ ၅၅၀ ဇာတ္နိပါတ္ကို ဆိုလိုၿခင္းမဟုတ္ဘဲ နိကာယ္မ်ားမွ အခ်ိဳ.ဝတၳဳမ်ားကို ရည္ညြန္း၏။ ထိုနည္းအတူ သုတၱန္ပိဋကတ္၌ ေတြ.ရေသာ အဘိဓမၼာသည္ သုတၱန္ေဒသနာမ်ားကို အမ်ိဳးအစားခြဲၿခားရန္ သံုးစြဲေသာ စကားၿဖစ္ေပလိမ္.မည္။

သဗၺတၱိဝါဒ ဂိုဏ္း၌ ေထရဝါဒဂိုဏ္းမွာကဲ.သို. အဘိဓမၼာခုႏွစ္က်မ္းရွိ၍ တရုတ္ဘာသာသို. ၿပန္ဆိုထား၏။ ထိုအဘိဓမၼာတရားကို အရွင္သာရိပုတၱရာ ၊ ရွင္ေမာဂၢလာန္ စေသာ သာဝကၾကီးမ်ားက ေဟာေၿပာခဲ.သည္ဆို၏။ သဗၺတိၱဝါဒ အဘိဓမၼာသည္ ေထရဝါဒအဘိဓမၼာႏွင္. ပါဝင္ေသာအေၾကာင္းရပ္မ်ား လံုးဝမတူေခ်။ အထက္ကေဖာ္ၿပခဲ.သည္.အတိုင္း ဝိနည္း၊သုတၱန္ ေဒသနာမ်ား အေၿခခံတူညီပါလ်က္ အဘိဓမၼာပိဋကတ္မ်ားသည္ ဗုဒၶသံဃာဂိုဏ္းကြဲၿပီးမွ တသီးတၿခားစီေပၚလာေသာ ပိဋကတ္မ်ားၿဖစ္သည္ဟု ယူဆဖြယ္ရွိ၏။

ဒုတိယ သဂၤါယနာတင္ ရဟန္းသံဃာႏွင္. ဆန္.က်င္ေသာ မဟာသံဃိကရဟန္းတို.သည္ စင္ၿပိဳင္သဂၤါယနာတင္ပြဲ ၿပဳလုပ္၍ အဘိဓမၼာ ပိဋကတ္ႏွင္. အၿခားအခ်ိဳ.ေသာ ေဒသနာမ်ားကို ဘုရားရွင္၏ ေဒသနာအစစ္အမွန္ မဟုတ္ဟုဆိုကာ ပယ္ၾကသည္ဟု ဒီပဝင္က်မ္း၌ ေဖာ္ၿပထား၏။ အမွန္ဆိုေသာ္ ေရွးကအဘိဓမၼာကို ဘုရားေဟာေဒသနာၿဖစ္သည္ ဟု မယံုၾကည္ေသာ ရဟန္းတို.မွာ နည္းလွမည္မဟုတ္ေခ်။ သို.ၿဖစ္၍ ရွင္ဗုဒၵေဃာသဆရာသည္ အဌသာလိနီက်မ္း၌ အဘိဓမၼာပိဋကတ္ကို ခုခံကာကြယ္၍ေရးသားရ၏။ ရဟန္းတစ္ပါးက အဘိဓမၼာေဟာေသာ အၿခားရဟန္းတစ္ပါးအား “သင္သည္ ၿမင္းမိုရ္ေတာင္ကို ရစ္ပတ္သကဲ.သို. မသည္မပိုးႏိုင္၊ ရွည္စြာေသာ အဘိဓမၼာပါဠိကို အဘယ္ေၾကာင္.ေဆာင္ဘိသနည္း။ အဘိဓမၼာသည္ ဘုရားေဟာမဟုတ္” ဟုၿပစ္တင္ကဲ.ရဲ.သည္ဆို၏။ ရွင္ဗုဒၶေဃာသကမူ အဘိဓမၼာသည္ ဘုရားေဟာၿဖစ္သည္။ ရွင္ေမာဂၢလိပုတၳ တိႆသည္ပင္ ကထာဝတၳဳကို ဘုရားေပးအပ္ေသာနည္း၊ ထားအပ္ေသာ မာတိကာၿဖင္.ေဟာသည္ဟု ဆိုေလသည္။

မာတိကာသည္ ဗုဒၶဓမၼကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပေသာ ေခါင္းစဥ္ၿဖစ္၍ ဝိနည္းႏွင္.သုတၳန္ပိဋကတ္မ်ား၌ ထိုစကားကိုေတြ.ရ၏။ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားသည္ ထိုမာတိကာမ်ားအေပၚ၌ ထိုစကားကိုေတြ.ရ၏။ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားသည္ ထိုမာတိကာမ်ားအေပၚ၌ အေၿခတည္၏။

တရုတ္ရဟန္းေတာ္ ဖာဟီယန္သည္ အိႏၵိယၿပည္သို. ေရာက္ရွိစဥ္က သံဃာ.စာသင္တိုက္ၾကီးမ်ား၌ ဗုဒၶအဘိဓမၼာဆရာၾကီးမ်ားကို ေတြ.ရွိခဲ.ေၾကာင္းသူ၏မွတ္တမ္း၌ ေဖာ္ၿပခဲ.၏။ ထိုသံဃာ.စာသင္တိုက္မ်ားႏွင္. နာလႏၵစေသာ ေရွးဗုဒၵတကၠသိုလ္မ်ားသည္ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ား ေပါက္ဖြားရာဌာနမ်ား ၿဖစ္တန္ရာ၏။

ထို.ေၾကာင္. အေနာက္တိုင္း ပါဠိပညာရွင္တို.၏ အၿမင္အားၿဖင္. အဘိဓမၼာသည္ ေနာက္မွေပၚေပါက္လာေသာ ပိဋကတ္အစြယ္အပြားၿဖစ္၍ သုတၱႏၱ ပိဋကတ္ထက္ပိုမို ထူးၿခားနက္နဲသည္ မဟုတ္ေခ်။ ပိဋကတ္သံုးပံုကို ႏွံ.ႏွံ.စပ္စပ္ ေလ.လာဖူးေသာ ဥေရာပပညာရွင္တစ္ဦးကမူ ပါဠိစာေပမွ က်ြႏု္ပ္တို.သိရွိရေသာ ဗုဒၶအဘိဓမၼာသည္ အဘိဓမၼာပိဋကတ္တစ္ခုလံုး မရွိေစကာမူ စိုးစဥ္းမ်ွယုတ္ေလ်ာ.သြားလိမ္.မည္ မဟုတ္။ အဘိဓမၼာပိဋကတ္၌ ပါရွိေသာ တရားအားလံုးကို သုတၱန္ပိဋကတ္၌ ေတြ.ႏုိင္ပါသည္ဟုေရးသားခဲ.၏။ (Art.Abhidhamma by Mrs Rhys Davids in Encyclopedia of Religion and Ethics)

ဝိမာနဝတၳဳႏွင္. ေပတဝတၳဳမ်ားမွာ ယင္းတို.၌လာေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား(ဥပမာ ဗုဒၶကိုးကြယ္မႈ၊ အလွဴဒါနအားေပးမႈ) ကို ေထာက္ခ်င္.၍ ပိဋကတ္ထဲသို. အေတာ္ေနာက္က်မွ ဝင္လာေသာ က်မ္းမ်ားၿဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွား၏။ ေပတဝတၳဳ၌ပါရွိေသာ ပိဂၤေလာကဘုရင္မွာ ဘုရားပရိနိဗၺာန္ စံဝင္ၿပီးေနာက္ စူရတ္ၿပည္ကို အုပ္စိုးေသာမင္းၿဖစ္၏။ ဝိမာနဝတၳဳ၌ ေဖာ္ၿပထားေသာ ပါယာသိဘုရင္သည္လည္း ဘုရားပရိနိဗၺာန္ၿပဳၿပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာမွ စိုးစံေသာဘုုရင္ၿဖစ္၏။၁၈၉၄ ခုႏွစ္က ယိုးဒယားဘုရင္က အေနာက္ႏုိင္ငံ စာၾကည္.တိုက္မ်ားသို. လွဴဒါန္းေသာ ပိဋကတ္သံုးပံု၌ ဝိမာနဝတၳဳ၊ ေပတဝတၳဳ၊ ေထရဂါထာ၊ ေထရီဂါထာ၊ ဇာတက၊ အပဒါန၊ စရိယပိဋကႏွင္. ဗုဒၵဝံသက်မ္းမ်ား မပါဝင္ေခ်။ ထိုသို. ယိုးဒယားမူ၌ မပါရွိေသာ က်မ္းမ်ားသည္ စင္စစ္ ယင္းတို.၏မူလအစႏွင္. စပ္လ်ဥ္း၍ ယခုေခတ္ပညာရွင္တို. သံသယရွိေသာက်မ္းမ်ားၿဖစ္၏။ အိႏၵိယပညာရွင္ ပါေမာကၡ ဘီအမ္ဗရူဝါး(တိပိဋကာစရိယ) ၏ အဆိုအားၿဖင္. ခုဒၵကပါဌ၊ ဗုဒၶဝံသ၊ စရိယာပိဋကႏွင္. အပဒါနက်မ္းမ်ားကို ဒီဃဘာဏကအဖြဲ.က ပါဠိေတာ္မ်ားအၿဖစ္ၿဖင္. အသိအမွတ္မၿပဳေခ်။ ထိုက်မ္းမ်ားမွာ သီဟိုဠ္ရဟန္းတို.၏ လက္ရာၿဖစ္သည္ဆို၏။

စရိယာပိဋက၊ ဗုဒၶဝံသ စသည္တို.သည္ ခုဒၵကနိကာယ္၌ ပါဝင္၍ ထိုနိကာယ္သည္ ေနာက္ဆံုးထြက္ေပၚလာေသာ နိကာယ္ၿဖစ္သည္ဟု ပါဠိပညာရွင္တို. ယူဆၾက၏။ ေဝသာလီၿပည္၌ ေထရဝါဒီတို.ႏွင္.စင္ၿပိဳင္သဂၤါယနာတင္ေသာ မဟာသံဃိကဂိုဏ္းက ပိဋကတ္မွ ႏုတ္ပယ္ပစ္သည္. က်မ္းမ်ားမွာ အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားႏွင္. ပဋိသမိၻဒါ၊ နိေဒၵသ၊ ဇာတကစေသာ ခုဒၵကနိကာယ္က်မ္းမ်ား ၿဖစ္၏။

တရုတ္ပိဋကတ္၌ ခုႏၵကနိကာယ္မပါရွိဘဲ ပထမနိကာယ္ေလးက်မ္းကိုသာ ေတြ.ရ၏။ နိကာယ္ကို တရုတ္ပိဋကတ္၌ အာဂမဟုေခၚ၏။ ပါဠိနိကာယ္မ်ားကို ဆိုင္ရာ တရုတ္အာဂမမ်ားႏွင္. ႏႈိ္င္းရွင္ေလ.လာၿခင္းၿဖင္. နိကာယ္မ်ားေပၚေပါက္လာေသာ ေရွ.ေနာက္အစီအစဥ္ကို အၾကမ္းဖ်င္းသိအပ္၏။ နိကာယ္ေလးက်မ္းတြင္ ဒီဃနိကာယ္သည္ ဒီဃအာဂမႏွင္. အတူညီဆံုးၿဖစ္၏။ မဇၩိမနိကာယ္ႏွင္. သံယုတ္နိကာယ္တို.သည္လည္း ဆိုင္ရာတရုတ္အာဂမမ်ားႏွင္. အေတာ္အတန္ တူညီ၏။ မတူညီေသာ အခ်က္မွာ သုတ္အေရအတြက္ႏွင္. အစီအစဥ္ၿဖစ္၏။ ဥပမာ မဇၩိမနိကာယ္၌ ၁၅၂ ခုရွိ၍ မဇၩိမအာဂမ၌ သုတ္ေပါင္း ၂၂၂ ခုရွိ၏။ မဇၩိမအာဂမ၌ ေတြ.ရေသာ အပိုသုတ္မ်ားကို သံယုတ္ႏွင္. အဂုၤတၱရနိကာယ္မ်ား၌ ေတြ.ရ၏။ အဂၤုတၱရနိကာယ္ႏွင္. အာဂမမ်ားမွာ အၿခားနိကာယ္ႏွင္. အာဂမမ်ားေလာက္ တူညီေသာအခ်က္မ်ား မရွိေခ်။(E.J. Thomos: History of Buddhist Thought, Appendix)

ထုိ.ေၾကာင္. နိကာယ္ေလးက်မ္းမ်ားတြင္ ဒီဃနိကာယ္သည္ ေရွးအက်ဆံုးၿဖစ္၍ အဂၤုတၱရနိကာယ္မွာ ေနာက္အက်ဆံုး ၿဖစ္ဟန္ရွိ၏။ သို.ရာတြင္ နိကာယ္အသီးသီးကို တစ္ခုလံုးၿခံဳ၍ စဥ္းစားမွသာ ထိုသို.ယူဆႏိုင္၏။ အမွန္ဆိုေသာ္ ေရွးက်ေသာ ေဒသနာမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ေနာက္က်ေသာေဒသနာမ်ားကို လည္းေကာင္း နိကာယ္အားလံုး၌ အနည္းအမ်ား ေတြ.ရ၏။ ဥပမာ ဒီဃနိကာယ္မွ ပါယာသိကသုတ္၊ မဟာသမယသုတ္ စသည္တို.သည္ အေတာ္ေနာက္က်မွ ဝင္ေရာက္လာေသာ သုတ္မ်ားၿဖစ္၏။ မဇၩိမနိကာယ္မွ အႆလာယနသုတ္သည္ ယင္း၌ပါရွိေသာ ေယာနက ကေမာၻဇႏုိင္ငံ အမည္ကိုေထာက္၍ အေသာကမင္း လက္ထက္မတိုင္မီ ဂရိကို ဗက္ထရီးယားႏိုင္ငံ ထင္ရွားရွိစဥ္က ၿဖစ္ေပၚလာဟန္ရွိ၏။ ခုဒၵကနိကာယ္မွာ အၿခားနိကာယ္မ်ားထက္ ေနာက္က်သည္မွန္ေသာ္လည္း ယင္း၌ပါဝင္ေသာ သုတၱနိပါတ္မွာ ဗုဒၶစာေပ၌ ေရွးအက်ဆံုး ေဒသနာၿဖစ္သည္ဟု အေနာက္ႏိုင္ငံ ပါဠိပညာရွင္တို.ယူဆၾက၏။

အမွန္ဆိုေသာ္ သုတၱန္တစ္ခုတည္း၌လာေသာ ေဒသနာ၊သို.မဟုတ္ စကားမ်ားသည္ပင္ အားလံုးတစ္ခ်ိန္တည္း၌ ေပၚေပါက္ခဲ.သည္ မဟုတ္ေခ်။မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္သည္ အေတာ္ရွည္လ်ား၍ ေလးနက္ေသာ ဗုဒၶတရားအေတာ္မ်ားမ်ားပါရွိ၏။ သုိ.ရာတြင္ထိုသုတ္၌လာေသာ စကားမ်ားသည္ အားလံုးတစ္ခ်ိန္တည္းဝင္လာေသာ စကားမ်ားမဟုတ္ေခ်။ ဗုဒၶသုေတသီ ဆရာတို.၏အလိုအားၿဖင္. ထိုသုတ္သည္ အၾကိမ္ၾကိမ္အထပ္ထပ္သုတ္သင္ၿပင္ဆင္ထားေသာ သုတ္ၿဖစ္၏။

ဗုဒၶတရား အစစ္အမွန္ကို သိရွိလိုေသာသူသည္ ေရွးက်ေသာ ပါဠိေတာ္မ်ားကို အၿခားပါဠိေတာ္မ်ားထက္ ပိုမိုဂရုၿပဳရေပမည္။ သုိ.ရာတြင္ ေဒသနာအားလံုးကို ပညာဥာဏ္ၿဖင္. ဆင္ၿခင္သံုးသပ္ဖို.လို၏။ အဘယ္ေၾကာင္.ဆိုေသာ္ ႏွစ္ေပါင္.မ်ားစြာ ႏႈတ္ၿဖင္.ေဆာင္ခဲ.ေသာ အခ်ိဳ.ေဒသနာမ်ားသည္ မူလဗုဒၵဝါဒမွ အနည္းအမ်ားခ်ြတ္ေခ်ာ္တိမ္းေစာင္းဖြယ္ရာ အေၾကာင္းမ်ားရွိ၏။ ဗုဒၶလက္ထက္က ရဟန္းၿပဳသူ အလြန္မ်ားၿပားၿခင္း၊ ဥပမာ ဥရုေဝဠကႆပ ႏွင္. ရေသ.တစ္ေထာင္တို. အစုလုိက္အၿပံဳလိုက္ ဗုဒၶသာသနာသို. ကူးေၿပာင္းလညၿခင္းကို ေထာက္ေသာ္ ဗုဒၶတရားကို ေၿခေၿခၿမစ္ၿမစ္နားမလည္ဘဲ ဗုဒၶကို ၾကည္ညိဳေသာေၾကာင္.၊ သို.မဟုတ္ ၾကားနာရေသာ ေဒသနာတစ္ခုကို ႏွစ္သက္ကာမ်ွၿဖင္. ဗုဒၶ၏ တပည္.ရဟန္းၿဖစ္ေနေသာသူ အေတာ္မ်ားမ်ား ရွိခဲ.တန္ရာ၏။ စင္စစ္ ရွင္အႆဇိအမည္ရွိ ရဟန္းတစ္ပါးကမူ ဗုဒၶဓမၼကို မိမိ ေကာင္းစြာနားမလည္ေသးေၾကာင္း ရွင္သာရိပုတၱရာ အေလာင္း ဥပတိႆလုလင္အား ေၿပာၾကား၏။ ပိဋကတ္ေဆာင္ဘာဏကအဖြဲ.မ်ား၌ ရွင္အႆဇိကဲ.သို. ေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားရွိရေပမည္။ သူတို.သည္ မိမိတို.ႏွစ္သက္ေသာ ေဒသနာမ်ားကို အေလးေပး၍ မႏွစ္သက္ေသာ ေဒသနာမ်ားကိုကား ေကာင္းစြာမွတ္သားထားမည္မဟုတ္ေခ်။

မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္၌ တရားေဒသနာမ်ားကို အမွားအမွန္ ဆံုးၿဖတ္ရန္ ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ.ေသာ မဟာပေဒသ တရားေလးပါးကို ေဖာ္ၿပထား၏။ ဗုဒၶ၏အလိုအားၿဖင္.ကား ပိဋကတ္ေဒသနာကို ႏႈတ္ငံုေဆာင္ေသာ သံဃာမေထရ္တို.၏ စကားကို မဆိုထားဘိ၊ ဘုရားရွင္မ်က္ေမွာက္မွ ၾကားနာခဲ.ရသည္ဆိုေသာ စကားကိုပင္ ဝိနည္းတရား၊ သုတ္တရားႏွင္. ခ်ိန္ထိုး၍ ကိုက္ညီမွသာ လက္ခံယံုၾကည္ရမည္ၿဖစ္၏။ (အဘိဓမၼာတရားႏွင္. ညွိႏႈိင္းရမည္ဟု မဆိုေၾကာင္းသတိၿပဳရာ၏။)

သို.ရာတြင္ က်ြႏု္ပ္တို.၏ လက္ရွိပိဋကတ္မွ သုတ္တရားဝိနည္းတရားသည္ ဗုဒၶေဟာေသာမူလသုတ္တရား၊ ဝိနည္းတရားႏွင္. မည္မ်ွထပ္တူၿဖစ္သည္ကို အတိအက် အခိုင္အမာ မသိရေခ်။သုတၱန္ႏွင္. ဝိနည္းပိဋကတ္မ်ားသည္ ၿမန္မာႏိုင္ငံသို. မေရာက္မီက ေလးၾကိမ္တိတိ သဂၤါယနာတင္ၿပီးၿဖစ္သည္မွန္၏။ သုိ.ၿဖစ္ေစကာမူ ေထရဝါဒသမိုင္း၌ ထင္ရွားေသာ သဂၤါယနာေလးခုသည္ ပါဠိပိဋကတ္ကို ေလ.လာစိစစ္ေသာ သုေတသီပညာရွင္တို.၏ အၿမင္အားၿဖင္.မ်ားစြာအေရးပါလွသည္ မဟုတ္ေခ်။

ေၿမာက္ပိုင္းဗုဒၶဝါဒီတို.သည္ ပထမသဂၤါယနာကိုသာ အသိအမွတ္ၿပဳ၍ အၿခားသဂၤါယနာမ်ားအေၾကာင္းကို မသိၾကေခ်။ တတိယသဂၤါယနာအေၾကာင္းကို မဟာဝင္ႏွင္. အဌကထာက်မ္းမ်ား၌ စံုစံုေစ.ေစ. ေရးသားထားေသာ္လည္း အေသာကမင္း၏ ေက်ာက္စာမ်ား၌ လံုးဝ ေဖာ္ၿပမထားၿခင္းမွာ စဥ္းစားဖြယ္ၿဖစ္၏။

အၿခားစဥ္းစားရန္ ရွိသည္ကား သဂၤါယနာတင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို.သည္ ရဟန္းသံဃာတစ္စုတစ္ဖြဲ.မ်ွသာၿဖစ္၍ သူတို.အတည္ၿပဳေသာ ဗုဒၶေဒသနာမ်ားကို အၿခားရဟန္းသံဃာတို.က မည္မွ်လက္ခံ အသိအမွတ္ၿပဳပါသနည္းဟူေသာ အခ်က္ၿဖစ္၏။ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿပည္၌ ပထမသဂၤါယနာတင္ေနစဥ္ ပုရာဏအမည္ရွိေသာ မေထရ္သည္ ေရာက္လာ၍ အၿခားရဟန္းတို.က အရွင္ပုရာဏအား သဂၤါယနာတင္ေနေသာ မေထရ္ၾကီးတို.ထံသို. ခ်ဥ္းကပ္ရန္ တုိက္တြန္းၾက၏။ ထိုအခါ အရွင္ပုရာဏက “ငါရွင္တို.၊ မေထရ္ၾကီးတို.သည္ ဓမၼႏွင္. ဝိနယကို ေကာင္းစြာသဂၤါယနာတင္အပ္။ သုိ.ေသာ္ ငါသည္ဘုရားရွင္၏ မ်က္ေမွာက္၌ ၾကားနာသင္ယူၿပီးသည္. အတိုင္းသာလ်င္ တရားေတာ္ကို ေဆာင္အံ.” ဟုပိဋကတ္သည္ မဇၩိမေဒသရွိ ရဟန္းသံဃာအားလံုး တညီတညြတ္ အသိအမွတ္ၿပဳေသာ ပိဋကတ္ဟူ၍ မဆိုႏိုင္ေၾကာင္း ထင္ရွား၏။

ထို.အၿပင္ သဂၤါယနာတင္ေသာ ရဟန္းသံဃာသည္ ေဒသနာမ်ားကို စုေပါင္းရြတ္ဆိုရုံမွတစ္ပါး ေစ.ငုေသခ်စြာ ေလ.လာဆန္းစစ္မႈ၊ ေဝဖန္သံုးသပ္မႈၿပဳေသာ လကၡဏာ မရွိေခ်။ သို.ၿဖစ္၍ အေနာက္ႏုိင္ငံ ပါဠိသုေတသီပညာရွင္တို.က ယခုလက္ရွိ ပါဠိပိဋကတ္၏ တစ္စိတ္တစ္ေဒသမ်ွသည္ပင္ ထိုသဂၤါယနာတင္ပါဠိေတာ္မ်ား ႏွင္.ထပ္တူၿဖစ္သည္ဟု ဆိုရန္ ခိုင္မာလံုေလာက္ေသာ အေထာက္အထားမရွိဟု ယူဆၾက၏။

မည္သို.ၿဖစ္ေစ သံသယရွိမႈ လြန္ကဲေနပါက ပါဠိပိဋကတ္ကို ၿဖစ္ေစ၊ အၿခားဘာသာေရး က်မ္းဂန္မ်ားကို ၿဖစ္ေစ ေလ.လာၿခင္းသည္ အခ်ည္းႏွီးၿဖစ္ေပလိမ္.မည္။ လိုအပ္သည္ကား သံသယရွိမႈ လြန္ကဲ၍ ပိဋကတ္စာေပတစ္ခုလံုးကို ပယ္ၿခင္းႏွင္. သဒၶါယံုၾကည္မႈလြန္ကဲ၍ ပိဋကတ္လာ စကားအားလံုးကို မ်က္စိမွိတ္ လက္ခံၿခင္းတည္းဟူေသာ အစြန္းႏွစ္ဖက္လြတ္သည္. အလယ္လမ္းကို လိုက္ရန္ၿဖစ္၏။

စင္စစ္ အခိ်ဳ.သုတၱန္တရားမ်ားႏွင္. သစၥာေလးပါး၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ ေဗာဇၩင္ခုႏွစ္ပါး စေသာတရားမ်ားမွာ မူလဗုဒၶဝါဒအစစ္ၿဖစ္ေၾကာင္း ပါဠိပိဋကတ္ကို ေလးေလးနက္နက္ ေလ.လာေသာ အေနာက္တိုင္း ပညာရွင္အားလံုးက လက္ခံယံုၾကည္ၾက၏။သံသယရွိေသာ ေဒသနာမ်ားကို ထိုခိုင္မာေသာ အေၿခခံ ဗုဒၶတရားမ်ားၿဖင္. ခ်ိန္ထိုး၍ အမွားအမွန္ ဆံုးၿဖတ္ရေပမည္။ ဤေနရာ၌ အခိ်ဳ.ေဒသနာမ်ားကို ဥပမာေဆာင္၍ ဥပမာေဆာင္၍ ၿပပါအံ.။

ဗုဒၶမွတစ္ပါး ကိုးကြယ္ရာမရွိ ဆိုေသာစကားသည္ ဗုဒၶကိုယ္တိုင္ ထပ္တလဲလဲ ေဟာေသာ မိမိကုိယ္ကိုသာ အားကိုးၾက၊ မိမိမွတစ္ပါး အၿခားအားကိုးရာမရွိ ဟူသည္. ဩဝါဒႏွင္. ဆန္.က်င္၍ ဗုဒၶ၏ စကားမၿဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ထင္ရွား၏။

ဗုဒၶသည္ သုဇာတာအား သခင္ႏွင္.တူေသာ မယား၊ က်ြန္ႏွင္.တူေသာမယား၊ မိတ္ေဆြႏွင္.တူေသာ မယားစသည္ၿဖင္. မယားခုႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္.အနက္ က်ြန္ႏွင္.တူေသာ မယားမွာ အၿမတ္ဆံုး ၿဖစ္ေၾကာင္းအဂၤုတၱရနိကာယ္၌ ေဟာသည္ဆို၏။ ဤစကားမွာ တရားမွ်တမႈ မရွိဘဲ သိဂၤါေလာဝါဒသုတ္၌ ဘုရားေဟာေသာ လင္၏က်င္.ဝတ္၊ မယား၏ က်င္.ဝတ္မ်ားႏွင္. ဆန္.က်င္ေသာေၾကာင္. ဗုဒၶ၏စကားမဟုတ္ဘဲ မိန္းမမ်ားကို ဖိႏွိပ္လိုေသာ ပိဋကတ္ဆရာတို.၏ စကားၿဖစ္တန္ရာ၏။

ဗုဒၶသည္ ဘုရားၿဖစ္ၿပီးခါစက ဗာရာဏသီၿပည္သို. ၾကြသြားရာလမ္းခရီး၌ ေတြ.ရေသာ ဥပကတကၠတြန္းအား “ ငါသည္ အလံုးစံုကို လႊမ္းမိုးႏိုင္၏။ အလံုးစံုကို ငါသိ၏။ ေလာက၌ အတုမရွိေသာသူၿဖစ္၏။” စသည္ၿဖင္. မိန္.ေတာ္မူသည္ဆို၏။ ဤစကားမွာ မာန္မာနႏွင္. ဝင္.ဝါပလႊားမႈ လံုးဝကင္းေသာ ဗုဒၶ( ဗုဒၶအခန္း ႏွင္. ဗုဒၶကိုးကြယ္မႈအခန္း၌ အက်ယ္ေဖာ္ၿပပါအံ.။) စကားၿဖစ္သည္ဟု က်ြႏု္ပ္တို. မယူဆႏုိင္ေခ်။

တစ္ခုႏွင္. တစ္ခု ဆန္.က်င္သေယာင္ ၿဖစ္ေနေသာ အခ်ိဳ.ပိဋကတ္ေဒသနာမ်ားကို ေလ.လာရာ၌ကား ၾကားနာေသာပုဂၢိဳလ္ႏွင္. ကာလေဒသကို ထည္.သြင္းစဥ္းစားရေပမည္။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ ဗုဒၶတရားကို ေကာင္းစြာသိၿမင္နားလည္ရန္ ဗုဒၶဝါဒ၏သမိုင္း၊ ဗုဒၶမပြင္.မီက ရွိႏွင္.ၿပီးၿဖစ္ေသာ အိႏၵိယဘာသာ အယူဝါဒ၊ အေတြးအေခၚႏွင္. ေခတ္အေၿခအေနကို သိရွိဖို.လို၏။ ဗုဒၶသည္ မည္သို.ေသာ ပုဂၢိဳလ္ၿဖစ္သည္။ မည္သို.ေသာ သူမ်ားကို ေဟာေၿပာသည္။ ေဟာေၿပာရ၌ မည္သို.ေသာနည္းကို သံုးသည္ စသည္တို.ကို ေကာင္းစြာနားလည္ထားရေပမည္။ အယူဝါဒသစ္တစ္ခု ေပၚထြန္းမႈသည္ ေရွးဦးပထမ ေဟာေၿပာေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွင္. ပတ္ဝန္းက်င္ အေၿခအေန ေပၚ၌တည္ေၾကာင္း က်ြႏု္ပ္တို. မေမ.သင္.ေခ်။

3 comments:

  1. ဒီစာအုပ္ကို ျပန္ဖတ္ခ်င္တဲ့ အာသာရွိခိုက္ ျပန္ဖတ္လိုက္ရတာကို ေက်းဇူးတင္လွပါတယ္။

    ReplyDelete
  2. Just a thought... in the Buddha time, there is only Vinaya and Dhamma. Only after First Sangha Council, Dhamma categorized into Sutta and Abhidhamma. Therefore, argument of only compare with Sutta, but not Abhidhamma does not really make sense. It is just a thought. However, if you studied enough of Buddha literature, you should become realized that it is about cultivation. One should cultivate to attain freedom (freedom from suffering). And if you see that way, you will start asking differently. Rather than asking if this is historically maintained correctly, you will start asking if one practice, it will bring benefit to the person and will be freed from suffering. You will try to cultivate your mind to see the nature of yourself. You will try to see it yourself instead of thinking about what it should be. If Buddha's 4 noble truth are really true, there is no way for you to miss it. (Note: even from the logical point of view, Buddha's 4 noble truth is very difficult to argue. So, only fool will attempt to counter argue with it. No one will need to argue with this fool because old age, pain and death will arrive to him soon anyway.) All you need to do is understand the suffering. If you really understand the suffering, you will be able to understand the rest. May you find the freedom of suffering.

    ReplyDelete
  3. ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္တြင္ ညီေတာ္အာနႏၵာသည္ ပိဋိကတၱသံုးပံုးလံုးကိုအာဂံုေဆာင္ႏိုင္ေသာ ဗုဒၶ၏ညီေတာ္ရင္း ရဟႏၱာမေထျမတ္ၾကီးျဖစ္ပါသည္ ထိုာွေတာ္အာနႏၵာမေထ္ျမတ္ၾကီးတည္ေထာင္ခဲ့သည့္ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာအား လိုသလို အေကာင္းျမင္စိတ္ သဒၵါတရားအားနည္းသည့္ ပုဂၢိဳလ္မွေဝဖန္ေရးသားထားသည့္ စာေရးသူ၏ကိုယ္ပိုင္အျမင္မ်ာသာျဖစ္ဟန္တူပါသည္ အထူးသတိထားမွတ္သားၾကေစလိုပါသည္။

    ReplyDelete